Kartoflak, bugaj czy pyrczok to regionalne nazwy na jedno i to samo danie. Babka ziemniaczana wywodzi się z kuchni białoruskiej. Jednak stamtąd łatwo rozpowszechniła się na całe kresy wschodnie a wraz z przesiedleńcami przeniosła się na cały kraj.

Babka ziemniaczana czy kartoflak?

Babka ziemniaczana, jako że wywodzi się z terenów wschodnich posiada wiele nazw regionalnych, które odzwierciedlają jej historię. Na Mazurach, Śląsku i w Wielkopolsce zwana jest właśnie kartolakiem lub katoflarzem. W okolicach Krakowa możemy spotkać się z pyrczokiem, natomiast w okolicach Łomży będzie to rejbak. Starsze pokolenie z okolic Lwowa babkę ziemniaczaną określa bulbynkiem. Na Podlasiu natomiast spotkamy się z kuglem. I to właśnie Podlasie słynie najbardziej z babki ziemniaczanej, co roku w Supraślu można uczestniczyć w Mistrzostwach Świata w Pieczeniu Kiszki i Babki Ziemniaczanej. Nie ważna jest jednak nazwa a przepis!

Babka ziemniaczana – składniki

Lista składników do zrobienia babki ziemniaczanej nie jest w cale długa. Danie to było podawane w formie postnej, jak i bogatej. Dlatego w zależności od tego może się trochę różnić, do tych podstawowych należą:

  • ziemniaki – najlepiej w typie kulinarnym B lub C, dzięki temu babka będzie miała odpowiednią konsystencję i chrupiącą skórkę,
  • cebula – składnik podstawowy, który musi być uwzględniony, dodajemy zazwyczaj 1/3 tego co ziemniaków,
  • boczek, słonina, kiełbasa – w wersji bogatej, dodawano do babki ziemniaczanej skwarki i tłuszcz wytopiony z boczku, jednak wersja postna całkowicie je pomijała, we współczesnej wersji wegetariańskiej możemy zastąpić je grzybami,
  • sól, pieprz, majeranek i kminek – to podstawowe przyprawy używane do doprawienia babki ziemniaczanej, majeranek i kminek występują w odmianach regionalnych,
  • jajko – sprawa dyskusyjna, niektórzy uważają, że musi być koniecznie, inni że jest zbędne.

Jak upiec babkę ziemniaczaną?

Przygotowanie babki ziemniaczanej nie jest trudną sztuką. Najważniejsze jest przygotowanie ziemniaków. Można je zetrzeć na papkę na tarce, można je zmielić w maszynce do mielenia, zblendować lub przepuścić przez sokowirówkę. Chodzi o uzyskanie pulchnej papki, którą następnie odcedzamy z nadmiaru wody. Samą wodę odstawiamy w misce na kilkanaście minut, musimy poczekać aż wytrąci się z niej skrobia. Wtedy zlewamy z góry wodę, a skrobię dodajemy z powrotem do masy.

Babka ziemniaczana w naczyniu żaroodpornym z miska sałatki obok.
Zdjęcie autorstwa Maksim Goncharenok z Pexels

Jak zrobić farsz na babkę ziemniaczaną?

W czasie gdy oczekujemy na opadnięcie skrobi, przygotowujemy pozostałe składniki. Połowę cebuli trzemy na tarce i dodajemy do ziemniaków by nie ściemniały. Drugą połowę siekamy w dość grubą kostkę. Boczek, słoninę lub kiełbasę kroimy w drobną kostkę i podsmażamy, gdy będzie złocista i chrupiąca dorzucamy cebulkę i podsmażamy aż będzie szklana. W wersji wegetariańskiej możemy podsmażyć z cebulką posiekane grzyby. Dodatki dodajemy do farszu wraz z tłuszczem. Doprawiamy do smaku i dodajemy jajko. Wszystko dokładnie mieszamy.

W czym upiec babkę ziemniaczaną?

Gotową masę przekładamy do formy grubo posmarowanej smalcem lub masłem. Najlepiej by była to forma ceramiczna. Świetnie w tym przypadku sprawdza się tez brytfanka lub naczynie żaroodporne. Nie zaleca się pieczenia jej w metalowych blaszkach do pieczenia, ponieważ może powodować to ciemnienie boków oraz psucie się blach. W tradycyjny sposób formę z masą na babkę wkładano do pieca chlebowego po wyjęciu chleba i zostawiano tam aż do wystudzenia pieca. W ten sposób uzyskiwano idealne kremową konsystencję wewnątrz i  spieczoną skórkę. Współcześnie możemy włożyć ją do nagrzanego do 200°C piekarnika na godzinę, a następnie zmniejszyć temperaturę do 150°C i piec ją jeszcze około dwóch godzin.  Babka jest gotowa, gdy na wierzchu pojawi się brązowa chrupiąca skórka. Aby jeszcze mocniej podkreślić jej smak, na wierzchu można ułożyć kilka cienkich plastrów boczku.

 

Babkę ziemniaczaną tradycyjnie podaje się jako dodatek do obiad lub samodzielne danie w obecności sosu. Na zdjęciu w towarzystwie pieczonej kaczki i sałatki.
Zdjęcie autorstwa Maksim Goncharenok z Pexels

Z czym podawać babkę ziemniaczaną?

Tradycyjnie babkę ziemniaczaną podajemy na ciepło, tuż po wyjęciu z pieca. W zależności od regionu podawana jest ze śmietaną, maślanką lub zsiadłym mlekiem. Możemy ją również podać z kapustą kiszoną lub ogórkiem kiszonym. Klasycznie podawana jest również z sosami, głównie grzybowymi. Babkę ziemniaczana można podawać i na drugi dzień. Wystarczy podsmażyć ją na patelni na odrobinie oleju roślinnego, aż zrumieni się i podgrzeje w środku.

1 KOMENTARZ

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here